donderdag 29 mei 2025

Skara Brae

Skara Brae
De nieuwste Garphill titel die deze keer medium-heavy is. We waren wat afgehaakt omdat de laatste titels telkens zwaarder werden en dan te weinig op tafel kwamen. Maar deze is back to basics. Resource-management met een twist.
De twist: Je bent verplicht om al je resources die je krijgt te nemen. Je mag ook nooit een resource zomaar weggooien.
In het begin is je storehouse klein. Te klein. Als je meer resources krijgt dan je kan leggen, ga je je storehouse vergroten. MAAR hoe groter je storehouse wordt, hoe meer afval je ook gaat produceren. Afval is minpunten op het einde van het spel. En ook de grootte van je storehouse kan minpunten opleveren.
Het storehouse wordt ook niet zomaar kleiner, je zal acties moeten gebruiken om afval op te ruimen en je storehouse te laten krimpen.

Het spel wordt over 4 rondes gespeeld. En in elke ronde ga je 3x een kaart kiezen en workers plaatsen om je acties te doen. De 1e ronde heb je 1 worker, de 2e ronde 2, enz... Je gaat dus telkens meer acties kunnen doen.
* Kaarten kiezen:
In spelersvolgorde kies je of je een beurt neemt of past.
Neem je je beurt, dan kies je een kaart en voer je daarna de worker-actie(s) uit. Daarna schuift je pion door naar rechtsonder. Pas je, dan schuift je pion op naar rechtsboven, dan wacht je tot iedereen zijn beurt voorbij is en dan komt de stapel pionnen die paste opnieuw aan de beurt. Nu moet je je beurt wel uitvoeren. Je hebt minder keuze uit de kaarten die er liggen maar je pion schuift daarna door naar onder. Waardoor die hoger op de stapel komt te liggen. Die stapel schuift daarna terug naar links en wordt daarna weer van boven naar onder afgewerkt. Daardoor kan je bij de volgende reeks kaarten eerder aan de beurt komen en kiezen.
Bij hier kiezen van kaarten heb je 4 soorten kaarten:
- Settlers: Je krijgt x-keer de resources van die productietegel waar de settler bij hoort (blauw, groen, bruin of geel). X is afhankelijk van hoeveel settlers je van die kleur al liggen hebt. Je kan met messen virtueel extra settlers hebben, waardoor je x- verhoogt met het aantal messen dat je afgeeft. Daarna mag je éénmalig de onderkant van je settler uitvoeren (extra resources of resources omzetten naar iets anders)
- Roof: leg je links onderaan je spelersbord, geeft geen onmiddellijk voordeel maar zorgt er voor dat er 1 settler minder moet eten krijgen op het einde van de ronde
- Stone Ball: je krijgt x-aantal messen, x is afhankelijk van het aantal stone balls die je al hebt liggen
- Utensils: je krijgt een berenvel en tijdens het koken heb je een extra kookkracht. Ook produceer je 1 afval minder elke ronde.
* Acties uitvoeren:
Tijdens ronde 1 krijg je 1 grote worker. De volgende rondes krijg je telkens een kleine worker er bij. Je kan 2x dezelfde actie doen in een beurt als je de kleine en grote worker inzet op dezelfde actietegel. 2 kleine workers mogen nooit samen op 1 tegel staan!
- Gather: je neemt 1 van de resources afgebeeld op de tegel
(upgrade: dit kunnen meerdere resources, betere resources of een wisselactie van resources zijn)
- Craft: je betaalt de resources die op de beige banner staan van de tegel die je wil upgraden en draait die om. Deze levert vanaf nu een betere actie op en je krijgt extra punten op het einde van het spel (upgrade: kookactie bij het einde van de ronde)
- Cook: je mag koken ter waarde van 1-4. Met de utencils die je liggen hebt, kan je kookwaarde hoger zijn. Hoeveel een voedsel waard is, staat op je playerboard, net zoals de resources (kookvuur, botten, vel) die je er voor in de plaats krijgt
(upgrade: je mag koken ter waarde van 1-6)
- Clean: je betaalt 2 of 3 verschillende rescources van wat afgebeeld staat op de tegel en mag 1 of 3 afval verwijderen. Afval verwijderen is de afval-resource wegnemen uit je storehouse of je storehouse terug kleiner maken indien mogelijk. Daarna krijg je een roof-kaart van een aparte stapel.
(upgrade: 4 verschillende resources om 6 afval te verwijderen en daarna een roof-kaart)
- Furnish: Betaal x-aantal keer 2 wol of 1 vel (x is het volgende cijfer op het track op je spelersbord) en verplaats je marker op je track. Dit levert nu geen voordeel op maar zal bepalen hoeveel je settler-kaarten scoren op het einde van het spel
(upgrade: je krijg 1 graan of 1 mes)
- Trade: Je betaalt x aantal van dezelfde resources (behalve afval!) waarbij x het volgende cijfer is op het track van je spelersbord. Je zet je marker vooruit op het track en kan nu voor 1 mes het dier kopen dat er onder staat afgebeeld. Op het einde van het spel krijg je nog punten voor hoe ver je op dit track geraakt bent.
(upgrade: je kan een resource naar keuze afgeven ipv een mes om het dier te krijgen)
- Unieke tegel: iedere speler krijgt in het begin van het spel 2 unieke tegels uitgedeeld en kiest er eentje van. Deze tegel gaat een extra voordeel opleveren en je speelstijl deels gaan bepalen. Om deze tegel te activeren betaal je altijd 2 kookvuren en/of botten. Er zijn 8 unieke tegels (plus 2 extra als je de kickstarter hebt). 
Na 3x een kaart kiezen en acties uitvoeren, is het het einde van de ronde. Wie nog acties heeft met het einde-ronde symbool mag die uitvoeren (bv koken als je de craft-actie hebt geupgrade). Daarna ga je je settlers eten geven. Voor elke settler die een dak heeft, hoef je geen voedsel te voorzien. Voor de andere settlers moet je 1 kookvuur betalen per settler. Kan of wil je dat niet, dan moet je zoveel settlers weggooien als wat je niet kan betalen.
Daarna krijg je nog x-aantal afval. En ga je verder naar de volgende ronde.
Na 4 rondes volgt de scoring. Je krijgt punten voor je settler-kaarten afhankelijk van je furnisch-track, punten voor het trade-track, 2 punten voor elke ge-upgrade tegel, punten voor roof, stoneball en utensil kaarten, 1 punt voor elk kookvuur en mes dat je nog over hebt. Daarna trek je nog 1 punt af per afval dat nog in je storehouse ligt. En krijg je nog minpunten voor hoe groot je storehouse is.
En dan ken je de winnaar. (Bij gelijkspel is het de persoon die het hoogste ligt in de stapel van spelersvolgorde, aangezien die de laatste beurt de minste keuze had van kaarten)

Conclusie:
Artwork is top. Heel mooi gedaan. Dit geeft de sfeer van het spel weer en is tegelijk ook vertrouwd, zoals we bij de Garphill-games gewend zijn. Vrouwelijke personages die een sleutelrol krijgen in het artwork is ook een plus. Aan de andere kant is het artwork wel wat ten koste gegaan van duidelijkheid. De symbolen op de tegels zijn niet allemaal erg intuïtief. Wel duidelijk éénmaal je het weet. Echter verdwijnen sommige symbolen wat in het artwork op de tegel. Je moet dus wel aandachtig kijken.
Maar de grootste kritiek is dat nergens op voorkant van de tegel staat welk extra voordeel je zal krijgen bij een upgrade. Na enkele keren spelen zal je dit grotendeels wel weten. Maar bij een 1e play zorgde dit vooral voor heel vaak tegeltje omdraaien om te kijken welk voordeel je zou krijgen. Beetje zonde dat daar niet aan gedacht is.
De resources zijn veel (16 verschillende!) maar het is fijn dat elke resource een eigen duidelijke vorm heeft en de kleur ook wat verschillend is. Meestal heb ik geen bezwaar tegen zakjes maar voor deze ga ik toch kijken voor een soort insert of doosjes waarbij ik de resources gewoon zo op tafel kan zetten om zo het opzetten/afbreken wat te versnellen.
Gameplay is goed. De eerste rondes speel je nog na elkaar maar na 2 rondes ga je na het kiezen van je tegel al aan de slag met je workers terwijl de volgende speler al kiest. Het speelt dus deels simultaan en dus ook deels multiplayer solitaire. De enige interactie zit in het bepalen van de spelersvolgorde. En het mechanisme achter die spelersvolgorde is zo simpel en zo goed gevonden. Heerlijk, zo die extra twist die het spel toch een uniek gevoel heeft. Idem voor het resource-management mechanisme: heel eenvoudig maar zo goed gevonden. De spanning tussen 'o, ik krijg zoveel resources waar ik zoveel mee kan doen' en het 'o nee, maar als ik deze resources neem, dan krijg ik ook superveel afval en minpunten' en daarin de balans zoeken komt zo goed tot zijn recht.
Herspeelbaarheid is door de unieke tegels sowieso gegarandeerd. 
Voor mij zeker eentje die in de collectie blijft en die gemakkelijk wel eens op tafel zal gelegd worden wegens vrij eenvoudige gameplay maar toch voldoende diepgang.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten